''Steeds weer Groningen'' - Statenfractie PvhN

“Steeds weer Groningen” – waarom wij het stuur nu zelf moeten pakken.
Vraag een Groninger wat “Den Haag” voor hem betekent, en je hoort meestal geen jubelverhaal. Geen wonder. Kijk alleen al naar de afgelopen maanden: tien dossiers, tien keer komt het Noorden als laatste aan bod – of als eerste op de pijnbank. Elk van die voorbeelden laat zien: als wij het niet zelf regelen, regelt niemand het.
Neem Schiermonnikoog. Een van de meest ongerepte plekken van Nederland, werelderfgoed nota bene. En wat doet Den Haag? Die tekent doodleuk voor een dikke stroomkabel recht onder het eiland door. Natuurorganisaties luiden de noodklok, maar in het Binnenhof noemen ze het “zorgvuldig gepland”. Zorgvuldig? Fluister dat maar tegen de zeehond.
En het blijft niet bij die ene kabel. In de Waddenzee is in de eerste helft van 2024 al bijna vier miljoen kuub baggerslib verplaatst – véél meer dan eerder afgesproken. De ecologische gevolgen? Die zouden “beperkt” zijn, aldus Rijkswaterstaat. Alsof je in een vaas met drinkwater roert en zegt: het blijft helder.
Schadeherstel in het aardbevingsgebied loopt ondertussen nog altijd vast in regels en rapporten. De Algemene Rekenkamer zegt het zwart op wit: het programma Nij Begun komt nauwelijks op gang. Twaalf jaar na de eerste beving en nog steeds wachten mensen op herstel. Het enige dat wél snel gaat, is het geduld dat opráákt.
En dan de versterkingsoperatie. Die moest in 2028 klaar zijn. Nu is het streven 2035. Zeven jaar extra. Terwijl de risico’s voor mensen gewoon blijven. Alsof je tegen iemand met brand in huis zegt: “we komen straks wel blussen, over een jaar of tien.”
Of neem de Lelylijn. Die had Groningen moeten verbinden met de Randstad, eerlijk en snel. Maar het geld werd weggeschoven, het kabinet viel, en nu mogen we wachten op weer een “verkenning”. Intussen zit Noord-Nederland gewoon nog in de sprinter, terwijl elders de intercity doordendert.
Intussen wordt in de Eemshaven wél gebouwd … datacenters. Terwijl elders in het land een pauze geldt, krijgen wij de hyperscales alsnog voor de kiezen. Waarom? Omdat onze ruimte en stilte blijkbaar beschikbaar zijn voor wie genoeg betaalt. Of dat banen oplevert? Nauwelijks. Wel vervuiling, verstoring en verbruik.
En als het dan gaat om publieke banen, dan blijft het stil. De beloofde spreiding van rijksdiensten? Die blijft vooral op papier bestaan. Zelfs een nieuwe jeugdinrichting verdwijnt weer naar Utrecht. Groningen? Dat mag toekijken.
Op het boerenland is het niet anders. De stikstofregels worden getekend in Den Haag, terwijl lokale bestuurders hier met lege handen staan. Geen ruimte voor maatwerk. Geen vertrouwen in de kennis van het gebied. Alleen plichten – en geen zeggenschap.
Voor woningbouw geldt hetzelfde. Het Rijk maakt “ruimtelijke arrangementen” en bepaalt waar gebouwd wordt. In Stad mag er flink bij. Maar dorpen in Oldambt, Pekela of Westerkwartier? Die staan onderaan het lijstje. Alsof leefbaarheid een randvoorwaarde is, geen recht.
En zelfs nu de gaskraan dicht is, blijft de onveiligheid. Het Staatstoezicht op de Mijnen waarschuwt dat de mentale druk en het risico op schade blijven bestaan. In Den Haag heet dat “nazorg”. Voor ons is het nog steeds zorg en een elke dag realiteit.
Tien keer Den Haag, tien keer de verkeerde uitkomst voor Groningen. Tijd om daarvan te leren. Tijd om te zeggen: we doen het zelf.
Geef Groningen zeggenschap over vergunningen, over investeringen, over herstel. Richt een Noordelijk investeringsfonds op en koppel Rijksgeld aan onze eigen spelregels. Geen pleisters meer op Haagse fouten, maar zelf het stuur in handen. Want wie hier woont, werkt en risico’s loopt, weet dondersgoed wat er nodig is.
En dus is het hoog tijd dat we ook politiek de keuze maken. Reken niet op partijen die ook in Den Haag de lakens uitdelen. Ze hebben te vaak de verkeerde dekens over Groningen getrokken. Maak de lokale politiek sterker – veel sterker. Want alleen wie écht wortelt in het Noorden, vecht ook écht vóór het Noorden. Dat is maar al te vaak gebleken.

Dries Zwart
Voorzitter Statenfractie PvhN

Bronnen:
nos.nl – Stroomkabel Schiermonnikoog
rijkswaterstaat.nl – Baggerslib Waddenzee
rekenkamer.nl – Nij Begun
pointer.nl – Versterking tot 2035
spoorpro.nl – Lelylijn en val kabinet
nos.nl – Datacenters Eemshaven
tweedekamer.nl – Rijksdiensten en spreiding
eenvandaag.avrotros.nl – Stikstof en provincies
ruimtelijkeordening.nl – Ruimtelijk arrangement Groningen
sodm.nl – Staat van de veiligheid Groningen